- De Europese Machinerichtlijn (2006/42/EG)
Binnen de Europese Unie vormt de machinerichtlijn de basis voor veilige machines. Deze richtlijn verplicht fabrikanten om maatregelen te nemen die het risico van onbedoelde opstart en gevaarlijke energie minimaliseren.
De belangrijkste eisen zijn:
- Energie-isolatie: Machines moeten zijn uitgerust met afsluitbare energie-isolatiepunten, zoals hoofdschakelaars of afsluitkleppen, zodat gevaarlijke energie volledig kan worden afgesloten.
- Duidelijke gebruikersinstructies: Handleidingen moeten expliciete richtlijnen bevatten voor het veilig isoleren van energiebronnen en het toepassen van LOTO-methoden.
- Risicobeoordeling: Fabrikanten zijn verplicht een systematische analyse van potentiële gevaren uit te voeren en op basis hiervan technische en organisatorische maatregelen te implementeren.
- Ontwerpveiligheid: Fabrikanten moeten ervoor zorgen dat machines niet automatisch herstarten na een storing zonder een bewuste handeling, zoals een handmatige reset.
De richtlijn harmoniseert machineveiligheid binnen de EU en legt een solide basis voor het toepassen van LOTO in de praktijk.
- Internationale norm: ISO 14118:2018
ISO 14118:2018 is een wereldwijde standaard die richtlijnen biedt om de onverwachte activering van machines te voorkomen. Deze norm legt de nadruk op zowel ontwerp als operationele maatregelen, waardoor risico’s tijdens onderhoud, inspectie en reiniging effectief beheerst worden.
Belangrijke aspecten van ISO 14118:
- Identificatie van energiebronnen: Alle mogelijke gevaarlijke energiebronnen, zoals elektrische, hydraulische, mechanische en thermische energie, moeten worden geïdentificeerd en effectief geïsoleerd.
- Technische oplossingen: De norm beschrijft maatregelen zoals het installeren van fysieke barrières, het gebruik van blokkades, en het inzetten van waarschuwingssystemen om onbedoelde activering te voorkomen.
- Opleiding en communicatie: Werknemers en onderhoudspersoneel moeten goed geïnformeerd en getraind worden in de risico’s van onverwachte opstart en de juiste isolatieprocedures.
Door ISO 14118 te implementeren, kunnen bedrijven wereldwijd voldoen aan de hoogste veiligheidsstandaarden en arbeidsongevallen voorkomen.
- OSHA: De Amerikaanse LOTO-regelgeving
De Amerikaanse Occupational Safety and Health Administration (OSHA) stelt strikte eisen aan het beheer van gevaarlijke energiebronnen. De richtlijnen, vastgelegd in standaard 29 CFR 1910.147, richten zich specifiek op onderhouds- en servicewerkzaamheden.
Belangrijkste verplichtingen volgens OSHA:
- Energiebeheerprogramma’s: Werkgevers moeten een gedetailleerd programma ontwikkelen met procedures voor het isoleren en beveiligen van gevaarlijke energie.
- Lockout en Tagout: Energie-isolatiepunten moeten worden beveiligd met fysieke sloten (lockout) of waarschuwingslabels (tagout) om ongeautoriseerde activering te voorkomen.
- Jaarlijkse evaluatie: Het energiebeheersingsprogramma moet jaarlijks worden beoordeeld en, indien nodig, worden aangepast om te blijven voldoen aan veranderende omstandigheden.
- Training en bevoegdheden: Alleen getraind en bevoegd personeel mag LOTO-toepassingen uitvoeren en verwijderen.
OSHA’s regelgeving heeft als doel werknemers te beschermen tegen levensbedreigende situaties, zoals elektrocutie, beknelling en verwondingen door bewegende onderdelen.
Harmonisatie van veiligheidsnormen
De machinerichtlijn, ISO 14118 en OSHA-richtlijnen vullen elkaar aan en bieden een sterke basis voor uniforme veiligheidspraktijken. Samen richten ze zich op:
- Het ontwerpen van veilige machines met ingebouwde energie-isolatiemogelijkheden.
- Het implementeren van duidelijke procedures voor energiebeheer tijdens onderhoud en reparaties.
- Het trainen van werknemers om risico’s te herkennen en de juiste maatregelen te treffen.
Het naleven van deze regelgeving zorgt niet alleen voor een veilige werkomgeving, maar helpt bedrijven ook te voldoen aan wettelijke verplichtingen. Het risico op arbeidsongevallen wordt hiermee aanzienlijk verminderd, terwijl zowel werknemers als werkgevers worden beschermd tegen de gevolgen van onveilige situaties.
